Rośliny strączkowe w uprawie polowej

Określenie rośliny bobowate stosowane jest zamiennie z rośliny strączkowe. W tej grupie roślin uprawnych wyróżnia się 2 grupy: grubonasienne i drobnonasienne. Rośliny bobowate grubonasienne uprawiane są z reguły w siewie czystym z przeznaczeniem na zbiór nasion do celów paszowych. Z kolei bobowate drobnonasienne to rośliny pastewne, które są cennym składnikiem mieszanek traw przeznaczonych do zakładania użytków zielonych. Niezależnie od kierunku użytkowania oddziałują one korzystnie na środowisko glebowe, zwiększają jego żyzność i produktywność.

Uprawiane rośliny bobowate

Wielkość nasion bobowatych jest jednym ze sposobów klasyfikacji tej grupy roślin uprawnych. Na tej podstawie można wyróżnić:

• Bobowate grubonasienne: bobik, łubin biały, groch siewny, soja, łubin żółty, łubin wąskolistny, soczewica oraz wyka kosmata i siewna.
• Bobowate drobnonasienne: koniczyna czerwona (łąkowa), koniczyna perska, lucerna mieszańcowa, koniczyna biała, seradela, esparceta, koniczyna białoróżowa oraz komonica.

Nasiona do produkcji pasz

Nasiona bobowatych grubonasiennych wysiewane są w siewie czystym jako element zmianowania. Celem uprawy jest produkcja nasion o bardzo dobrej wartości pokarmowej. Dlatego też są powszechnie wykorzystywanym surowcem do produkcji pasz — wnoszą one do nich białko.

W płodozmianie wysiewane są poniższe gatunki roślin strączkowych grubonasiennych:

• Groch siewny
• Soja
• Bobik
• Łubiny

Poszczególne gatunku różnią się wymaganiami względem stanowiska. Największe wymagania ma bobik, który wymaga żyznych i produktywnych gleb.

Nasiona do mieszanek z trawami

Mieszanki traw do zakładania użytków zielonych zawierają zwykle dodatek nasion bobowatych drobnonasiennych. Ich celem jest zwiększenie produkcji biomasy bogatej w wysokojakościowe białko. W mieszankach traw można znaleźć koniczyny, głównie czerwoną (łąkową) lub białą. Często wykorzystywanym składnikiem mieszanek traw do zakładania użytków zielonych jest także lucerna.

Rośliny motylkowe mogą być wysiewane w każdym z kierunków użytkowania kośnym lub pastwiskowym. Należy jedynie dopasować do niego ich skład gatunkowy.

W użytkowaniu kośny biomasa zawierająca rośliny motylkowe może być przeznaczona do skarmiania na bieżąco, ale często jest wykorzystywana jako surowiec do produkcji kiszonki lub sianokiszonki.

Wpływ roślin motylkowych na glebę

Rośliny motylkowe mają zdolność wiązania azotu atmosferycznego z powierza atmosferycznego i glebowego, dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi. W związku z tym rośliny strączkowe nie wymagają nawożenia azotowego, a dodatkowo resztki pożniwne zawierają dużo azotu. W wyniku ich rozkładu jest on uwalniany do gleby.

Uprawa roślin bobowatych niesie również korzyści dla gleby, ponieważ tworzą one silnie rozbudowany system korzeniowy przerastający dużą objętość gleby. Wpływają także korzystnie na poprawę właściwości fizycznych, chemiczny i biologicznych gleby. Dlatego też rośliny strączkowe uznawane są za bardzo dobry przedplon. Liczne doniesienia naukowe wskazują na wzrost poziomu plonowania po przedplonach motylkowych w porównaniu do innych grup roślin uprawnych.

Rhizobium pomaga wiązać azot z powietrza

Rośliny motylkowe mają zdolność symbiozy z naturalnie występującymi w glebie bakteriami z rodzaju Rizobium. W celu zwiększenia efektywności tworzenia brodawek na korzeniach i wiązania azotu atmosferycznego zalecane jest dodatkowe zaprawienie nasion bobowatych zaprawą zawierające bakterie symbiotyczne z rodzaju Rizobium. Zabieg ten należy wykonać krótko przed siewem i niezależnie od zaprawiania materiału siewnego zaprawą o działaniu fungicydowym.

Warto uprawiać rośliny motylkowe

Rośliny motylkowe, czyli rośliny bobowate dzięki swoim właściwościom, takim jak zdolność do wiązania azotu atmosferycznego, rozbudowany system korzeniowy powinny być cennym ogniwem płodozmianu.

Pomimo korzystnego wpływ na środowisko glebowe ich uprawa nie jest zbyt powszechna. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest ich niska efektywność ekonomiczna, która nie rekompensuje korzyści środowiskowych.

Częsta obecność nasion bobowatych drobnonasiennych w mieszankach traw potwierdza potrzebę ich wspólnej uprawy w celu uzyskania wysokiego plonu biomasy, bogatej w białko.