UM Kraków: Zobacz program #17 Sacrum Profanum: Sąsiedztwo

Litewscy kompozytorzy, post-minimalizm i rezydencja Antona Lukoszevieze. Poznamy autorską muzykę Heather Leigh, Aarona Turnera i Micka Barra. Utwory Lucii Dlugoszewski, Juliusa Eastmana czy Pauline Oliveros zabrzmią obok kompozycji Patricka Higginsa, Anthony’ego Paterasa i Tanya’i Tagaq. W sumie 14 prapremier oraz 29 premier polskich, w tym zamówienia u Wojtka Blecharza, Kasi Głowickiej i Artura Zagajewskiego (do Innych ludzi Doroty Masłowskiej). Na 17. edycji Sacrum Profanum po raz pierwszy zagrają Małe Instrumenty, Kwadrofonik, Zespół Wokalny Gęba i ICE Ensemble. Festiwal potrwa od 27 września do 4 października 2019 roku.

Fot. Krakowskie Biuro Festiwalowe

Nawiązując wprost do sąsiedztwa i zaczynając od Litwy, chcemy w najbliższych latach przybliżyć muzykę państw Europy Wschodniej. W programie sześć koncertów prezentujących dokonania litewskich kompozytorów (wśród nich: Egidija Medekšaitė, Justė Janulytė i Rytis Mažulis). Cztery z programów powstają w ramach rezydencji wybitnego wiolonczelisty Antona Lukoszevieze, który zaprezentuje się w roli solisty, dyrygenta, muzyka (reaktywowanego na festiwal zespołu Works & Days Arturasa Bumšteinasa) i kierownika artystycznego. Nie zabraknie przedstawicieli Fluxusu czy awangardy, kompozytorów czerpiących z różnych źródeł i niedających się sklasyfikować. Koncert Litewski post-minimalizm to nawiązanie do programu Rumuński spektralizm z 2017 roku i kolejne wydarzenie prezentujące najbardziej charakterystyczny styl w unikalnym, narodowym ujęciu.

W programie nie zabraknie również amerykańskiego minimalizmu. Po sukcesie obszernej prezentacji twórczości Juliusa Eastmana w 2017 roku, raz jeszcze wysłuchamy jego zadziornych kompozycji, w wykonaniach przygotowanych na fali powrotu do jego twórczości. Usłyszymy nową wersją Evil Nigger po entuzjastycznym przyjęciu wersji na trzy kwartety smyczkowe w wykonaniu Arditti Quartet zamówiliśmy aranżację na cztery akordeony. Pracujemy u podstaw nad prezentacją Holy Presence of Joan d’Arc na dziesięć wiolonczel polska premiera odbędzie się w wykonaniu młodych krakowskich muzyków pod kierownictwem Lukoszevieze. Preludium wokalne do tego utworu wykona Sofia Jernberg (w 2016 śpiewała Folie à Deux na festiwalu, współpracuje z Fire! Orchestra). Zaprezentujemy również dzieła Mortona Feldmana, Phila Niblocka oraz Pauline Oliveros z ćwiczeniem z głębokiego słuchania przygotowanym przez ICE Ensemble. Znów wsłuchamy się minimalizm Francuzki Éliane Radigue, a polską przedstawicielką tego nurtu, rezydującą w Holandii, będzie Katarzyna Głowicka.

Z awangardowych twórców polskich Sacrum Profanum zaprezentuje przede wszystkim twórczość nieznanej w naszym kraju Lucii Dlugoszewski (była aktywna w USA). Dopiero po zeszłorocznych staraniach udało się doprowadzić do odnalezienia nut zmarłej w 2000 roku kompozytorki. Dzięki temu w ramach festiwalu będzie można usłyszeć aż trzy jej kompozycje, opracowane przez Hashtag Ensemble, Arditti Quartet oraz Reinholda Friedla. Nie sposób nie wspomnieć tu o Studie in Form wybitnej kompozycji Romana Haubenstocka-Ramatiego, Polaka o żydowskim rodowodzie. Solowa interpretacja Friedla będzie prapremierą utworu, co wydaje się jeszcze bardziej imponujące, gdy spojrzeć na datę powstania partytury 1954 rok. Koncert będzie hołdem złożonym kompozytorowi w setną rocznicę urodzin.

Wyjście poza kanon i zerwanie z akademicką tradycją, jako zacieranie granic pomiędzy muzyką współczesną i alternatywną to obowiązek Sacrum Profanum. Poznamy autorską muzykę wielu nietuzinkowych artystów: Tanya Tagaq innuicka wokalistka gardłowa tworząca niespotykany pop, jeden z instrumentów” na płycie Medúlla Björk; Mario Diaz de Leon eksplorujący związki muzyki elektronicznej ze współczesną; Patrick Higgins lider zespołu ZS, w Krakowie solo i z muzyką napisaną dla zespołu Kwadrofonik; Anthony Pateras Australijczyk tworzący na bazie doświadczeń z muzyką swobodnie improwizowaną i elektroakustyczną, z grupą świetnych muzyków zaprezentuje utwór wywołujący halucynacje dźwiękowe; Okkyung Lee wiolonczelistka, improwizatorka i kompozytorka, która współpracowała m.in. z Arcą, Jenny Hval czy Johnem Zornem. Ponownie obciążymy” festiwalową publiczność twórczością Zbigniewa Karkowskiego, absolwenta tutejszej Akademii Muzycznej poznamy trzy utwory powstałe we współpracy z Lukoszevieze, kwartetem smyczkowym Apartment House oraz Zespołem Wokalnym Gęba i Wolframem.

Nie może zabraknąć również prawdziwych ekscentryków niebojących się odważnych połączeń i eksperymentów. Wspomniany Arturas Bumšteinas, towarzysząca mu Gailė Griciūtė czy Andrius Arutiunian znakomicie do tego opisu pasują. Podobnie Artur Zagajewski, który nie ustaje w poszukiwaniach dialogu swej muzyki z innymi dziedzinami sztuki i po prostu z popkulturą. Dla Sacrum Profanum pisze utwór do fragmentów Innych ludzi Doroty Masłowskiej. Ponownie sięga po świetną polską literaturę. To już tradycja, aby co roku zamawiać muzykę do tekstu literackiego jak przystało na Kraków Miasto Literatury UNESCO. Kompozycja powstanie na niecodzienny skład Małych Instrumentów. Paweł Romańczuk, założyciel zespołu, poszukuje nietypowych źródeł dźwięku. W utworze zamówionym przez festiwal odwoła się do dwóch specyficznych charakterystyk dźwiękowych Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia oraz rzeźb dźwiękowych Sonambient Harry’ego Bertoia’i. Wojtek Blecharz traktuje muzykę jako świadectwo własnego życia. Otwarcie mówi o procesie komponowania jako zmaganiu się z ciałem” instrumentu. Performatyka jest teraz w centrum jego zainteresowań budowanie relacji między ciałem performera i tym, jak fizyczny gest determinuje dźwięk. Zamówienie festiwalu to próba włączenia w pisanie muzyki autyka. Wokół całego procesu twórczego, nad którym czuwa Blecharz, powstanie film dokumentalny Piotra Stasika.

Wzorem ubiegłorocznej edycji kontynuujemy pasmo Single Player, w ramach którego usłyszymy kilka solowych setów przygotowanych przez artystów-mentorów m.in. Anji Cheung (śpiewa, recytuje, krzyczy na tle wielowarstwowych dronów i pulsującej elektroniki z rytualnym sznytem); Heather Leigh (songwriterka grająca na zawodzącej, hawajskiej gitarze elektrycznej, w śpiewie wędrująca w stronę melizmatów); Aaron Turner (gitarzysta odnajdujący się w wielu stylistykach wyrosłych z post-metalu, z dronowym ambientem włącznie, znany z zespołów Isis, Sumac, Mamiffer) i Mick Barr (słynie z ekstremalnie szybkiej gry na gitarze elektrycznej m.in. w zespole Krallice, zaprezentuje w koncercie solowym swój repetytywny utwór minimalistyczny). Mamy też inną nową tradycję cały festiwal zostanie w autorski sposób zrelacjonowany i artystycznie skomentowany przez Martę Śniady (w latach ubiegłych byli to Piotr Peszat i Jacek Sotomski). Materiał powstanie w formie zamówionego utworu audiowizualnego wykorzystującego nagrania z festiwalu.

Szczegółowy program dostępny na: sacrumprofanum.com/program