Jak działa IKE i czy naprawdę jeszcze się opłaca? Sprawdź, zanim założysz konto

Chcesz zadbać o swoją przyszłą emeryturę, ale nie wiesz, które rozwiązanie wybrać – IKE czy IKZE? A może już masz konto IKE i zastanawiasz się, czy to był dobry wybór? Prawda jest taka, że różnice między tymi formami oszczędzania potrafią zaważyć na Twoich pieniądzach – dosłownie. Z drugiej strony, wiele osób popełnia kosztowne błędy, bo nie zna podstaw działania IKE, jego wad, limitów, a nawet nie wie, jak sprawdzić swoje konto. Zanim wybierzesz strategię emerytalną, dobrze zrozum, co możesz zyskać, a co realnie stracić. Oto praktyczny przewodnik, który rozwieje wątpliwości, obnaży minusy i pokaże, jak wycisnąć maksimum z IKE bez ryzyka. Opracowaliśmy go z uwzględnieniem aktualnych przepisów ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz doświadczeń rynkowych związanych z funkcjonowaniem III filaru.

• Czym jest IKE i jak działa Indywidualne Konto Emerytalne w praktyce
• Kto może założyć IKE i jakie są warunki uczestnictwa
• Gdzie i jak założyć konto IKE krok po kroku
• Jak przenieść środki z PPE do IKE bez utraty korzyści
• Czy IKE się opłaca każdemu i kiedy lepiej go unikać
• Czy na IKE można stracić i jakie ryzyko ponosisz
• Czy rząd może zabrać pieniądze z IKE i jak są chronione Twoje środki
• Jak sprawdzić, czy masz IKE i gdzie znajduje się Twoje konto
• Jak wypłacić pieniądze z IKE bez podatku i kiedy jest to możliwe
• ILE można zarobić na IKE i co wpływa na zyskowność konta
• Ile kosztuje prowadzenie konta IKE i jakie są ukryte opłaty
• Czy można mieć IKE i IKZE jednocześnie i jak to działa
• IKE, IKZE, ZUS, OFE czy PPK – jak wybrać najlepsze narzędzie do emerytury

Czym jest IKE i jak działa Indywidualne Konto Emerytalne w praktyce

Indywidualne Konto Emerytalne to forma dobrowolnego, długoterminowego oszczędzania w ramach III filaru emerytalnego, pozwalająca budować prywatny kapitał emerytalny z uprzywilejowaniem podatkowym. Mechanizm działania IKE jest przejrzysty – oszczędzający wpłaca własne środki na specjalnie wyodrębnione konto, a wybrana instytucja finansowa inwestuje je w wybrane instrumenty, takie jak fundusze inwestycyjne, obligacje skarbowe, akcje, ETF-y czy depozyty bankowe. W zamian, po spełnieniu określonych warunków ustawowych, wypłata środków następuje bez podatku Belki , co znacząco zwiększa efektywny zysk netto.

Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy o IKE, konto to może przyjmować różne formy: rachunku bankowego, rejestru funduszy inwestycyjnych, rachunku maklerskiego czy subkonta w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym. Taki wybór daje dużą elastyczność – IKE obligacje będzie odpowiednie dla osób szukających stabilności, natomiast inwestorzy z wyższą tolerancją na ryzyko mogą preferować fundusze akcyjne lub samodzielne inwestowanie przez dom maklerski.

Warunkiem skorzystania z pełnych przywilejów podatkowych jest wypłata środków dopiero po ukończeniu 60 lat (lub 55, jeśli nabyto prawo do wcześniejszej emerytury) oraz dokonanie wpłat na konto przez co najmniej 5 lat kalendarzowych. Tylko wtedy kapitał zgromadzony na IKE zostaje całkowicie zwolniony z 19-procentowego podatku od zysków kapitałowych. Wypłata wcześniejsza jest oczywiście możliwa, ale wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku od wypracowanego zysku. To właśnie od spełnienia tych dwóch warunków zależy, kiedy można wypłacić pieniądze z IKE bez podatku.

Każda osoba może posiadać tylko jedno konto IKE – co jasno określa art. 5 ustawy. Przed jego założeniem należy złożyć oświadczenie o braku innego IKE, ponieważ naruszenie tej zasady skutkuje sankcją w postaci obowiązku zapłaty 75% podatku od całego kapitału zgromadzonego na wszystkich nielegalnie prowadzonych kontach.

Jeśli macie ochotę dowiedzieć się więcej – bardzo konkretnie i przystępnie o tym, czym jest konto IKE i czy faktycznie warto je prowadzić , przeczytacie o tym w tekście Konto IKE - jak założyć, czym jest i czy warto prowadzić?, który był inspiracją do napisania naszego poradnika. Ważnym aspektem prawnym i praktycznym jest pełna prywatność środków zgromadzonych na IKE. Te nie są częścią majątku publicznego, nie podlegają zajęciu przez państwo, a co więcej – mogą zostać odziedziczone bez udziału sądu. Oszczędzający może wskazać osoby uposażone, którym środki zostaną wypłacone poza masą spadkową. Z punktu widzenia planowania majątku i sukcesji finansowej, to potężne narzędzie.

Decydując się na IKE, można samodzielnie kształtować strategię inwestycyjną – od bezpiecznych instrumentów skarbowych, przez fundusze mieszane, po ryzykowniejsze inwestycje akcyjne. Instytucje finansowe zobowiązane są do zapewnienia dostępu do narzędzi umożliwiających regularne monitorowanie wartości rachunku.

Kto może założyć IKE i jakie są warunki uczestnictwa

Indywidualne Konto Emerytalne może założyć każda osoba fizyczna , która spełnia określone w ustawie kryteria. Prawo do otwarcia IKE przysługuje niezależnie od statusu zawodowego czy dochodowego. Nie ma obowiązku posiadania umowy o pracę, działalności gospodarczej ani tytułu do ubezpieczenia w ZUS – konto IKE mogą założyć zarówno osoby pracujące, jak i bezrobotne, emeryci, renciści, studenci, a nawet osoby nieaktywne zawodowo.

Kto konkretnie może założyć IKE?

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, prawo do otwarcia i dokonywania wpłat na IKE przysługuje:

• każdej osobie pełnoletniej, bez względu na formę zatrudnienia czy źródło dochodu,
• osobom niepełnoletnim, które ukończyły 16 lat – ale tylko w roku kalendarzowym, w którym uzyskują dochód z pracy na podstawie umowy o pracę.

Nie ma ograniczeń wiekowych „w górę” – konto IKE może być prowadzone do końca życia , a oszczędzający może rozpocząć inwestowanie w dowolnym momencie. W praktyce oznacza to, że konto IKE można założyć nawet w wieku 60+, a środki dalej będą podlegać zwolnieniu podatkowemu , o ile zostanie spełniony minimalny pięcioletni okres wpłat lub warunek przekroczenia 50% wartości wpłat przed wypłatą.

Warunki uczestnictwa w systemie IKE są określone bardzo precyzyjnie i sprowadzają się do kilku obowiązków formalnych, które pojawiają się na etapie zakładania konta. Osoba chcąca otworzyć IKE musi:

• złożyć oświadczenie, że nie posiada innego IKE w innej instytucji (lub że posiadane konto zostanie zamknięte lub przeniesione w ramach wypłaty transferowej),
• potwierdzić, że nie dokonała w danym roku wypłaty transferowej z IKE do PPE (co uniemożliwia zawarcie nowej umowy w tym samym roku),
• w przypadku osiągnięcia wieku 55 lat – zadeklarować, że nie dokonywała wcześniej wypłat z IKE.

Instytucja finansowa, która prowadzi IKE, ma obowiązek poinformować przyszłego uczestnika o skutkach posiadania więcej niż jednego konta, a także o sankcji podatkowej w wysokości 75% dochodów zgromadzonych na wszystkich IKE, jeśli zostanie ujawnione ich wielokrotne prowadzenie. Takie zabezpieczenie ma uniemożliwić obejście limitów ustawowych i zapewnić spójność systemu.

Dla osób niepełnoletnich obowiązuje dodatkowe ograniczenie – wpłaty na IKE nie mogą przekroczyć rocznych dochodów uzyskanych z pracy i jednocześnie muszą mieścić się w limicie określonym w obwieszczeniu Ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego.

Warto też dodać, że konto IKE mogą prowadzić wyłącznie instytucje posiadające stosowne uprawnienia , zgodnie z art. 18 ustawy. Tylko one mają prawo używać w reklamie określenia „Indywidualne Konto Emerytalne” oraz skrótu „IKE”.

Osoby poszukujące informacji jak założyć indywidualne konto emerytalne powinny pamiętać, że procedura założenia konta jest prosta, najczęściej zdalna i nie wymaga dostarczania dokumentów o dochodach ani zatrudnieniu. Całość opiera się na oświadczeniach i weryfikacji tożsamości.

Gdzie i jak założyć konto IKE krok po kroku

Założenie IKE odbywa się na zasadach wskazanych w art. 8 ustawy o IKE. Konto można otworzyć w jednej z pięciu instytucji uprawnionych do jego prowadzenia:

• banku ,
• towarzystwie funduszy inwestycyjnych (TFI) ,
• zakładzie ubezpieczeń ,
• domu maklerskim ,
• dobrowolnym funduszu emerytalnym.

Wybór instytucji powinien być uzależniony od preferowanej formy inwestowania. Przykładowo:

• w banku konto IKE będzie miało formę rachunku oszczędnościowego ,
• w TFI – rejestru jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych ,
• w zakładzie ubezpieczeń – polisy z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ,
• w biurze maklerskim – rachunku papierów wartościowych , umożliwiającego inwestowanie w akcje, obligacje i ETF-y.

Jak założyć konto IKE – krok po kroku:

1. Wybór instytucji finansowej – bank, TFI, dom maklerski, zakład ubezpieczeń lub DFE.
2. Złożenie wniosku o zawarcie umowy o prowadzenie IKE – w formie elektronicznej, dokumentowej lub pisemnej.
3. Podpisanie oświadczenia , że nie posiada się innego konta IKE, lub że posiadane zostanie zamknięte (wraz z wypłatą transferową).
4. Przekazanie danych osobowych – m.in. imię i nazwisko, PESEL, adres, dokument tożsamości.
5. Odebranie numeru rachunku IKE oraz danych dostępowych do systemu obsługi klienta.
6. Dokonanie pierwszej wpłaty – brak jest minimalnej kwoty wymaganej ustawowo, choć poszczególne instytucje mogą ją określić w regulaminach.
7. Monitorowanie konta IKE przez system elektroniczny lub aplikację – co pozwala śledzić stan inwestycji.

Warto pamiętać, że możliwa jest także zmiana instytucji finansowej w dowolnym momencie, przy zachowaniu ciągłości oszczędzania – przez dokonanie wypłaty transferowej. Proces przeniesienia środków z jednego IKE na drugie nie powoduje utraty prawa do zwolnienia z podatku.

Jak przenieść środki z PPE do IKE bez utraty korzyści

Wypłata transferowa z Pracowniczego Programu Emerytalnego (PPE) do IKE jest możliwa po ustaniu zatrudnienia u pracodawcy prowadzącego PPE. Zgodnie z art. 35 ustawy o IKE, transfer środków między PPE a IKE jest prawnie dozwolony i nie powoduje powstania obowiązku podatkowego, o ile odbywa się zgodnie z procedurą.

Procedura przeniesienia kapitału z PPE do IKE wygląda następująco:

1. Zakończenie stosunku pracy z pracodawcą, który prowadzi PPE.
2. Zawarcie umowy o prowadzenie IKE z wybraną instytucją finansową.
3. Otrzymanie potwierdzenia zawarcia umowy IKE , zawierającego dane niezbędne do przelewu środków.
4. Złożenie wniosku o wypłatę transferową w PPE, wraz z załączeniem dokumentu potwierdzającego założenie konta IKE.
5. Przeniesienie środków z PPE do IKE przez instytucję zarządzającą PPE w terminie ustawowym (do 14 dni).

W tym przypadku nie jest wymagane spełnienie warunku pięcioletniego okresu oszczędzania, aby wypłacić środki z IKE bez podatku – co potwierdza art. 34 ust. 1a:

„warunków, o których mowa […] nie stosuje się w stosunku do środków przeniesionych z programu emerytalnego na IKE”.

Dodatkowo, w razie zwrotu środków z IKE, które pierwotnie pochodziły z PPE, obowiązuje obowiązkowy transfer 30% wartości składek podstawowych do ZUS – jako forma rekompensaty za ulgę podatkową z PPE. Ten obowiązek pojawia się tylko wtedy, gdy środki są wypłacane (a nie transferowane dalej), co określono w art. 37 ust. 3 ustawy.

Czy IKE się opłaca każdemu i kiedy lepiej go unikać

Limit wpłat na IKE w 2025 roku został ustalony na poziomie 26 019 zł. Tyle maksymalnie można przelać na konto IKE w ciągu roku, by cała ta kwota – wraz z wypracowanymi zyskami – podlegała preferencyjnemu zwolnieniu z podatku Belki, o ile zostaną spełnione warunki ustawowe dotyczące wieku i okresu oszczędzania. Dla osób, które potrafią zbudować kapitał zbliżony do tej granicy, Indywidualne Konto Emerytalne może być wyjątkowo efektywnym narzędziem do budowy prywatnej emerytury.

Z zasady zysk z IKE powinien być wyższy niż na innych instrumentach finansowych. Po pierwsze – pieniędzmi obracają specjaliści, którzy wiedzą jak „wycisnąć” z nich więcej. Po drugie – wypłaty są zwolnione z podatku Belki, który płacisz, zarabiając np. na lokatach.

- mówią specjaliści z portalu FXMAG.ol

Jednak czy IKE się opłaca każdemu? – niekoniecznie. Konto IKE premiuje przede wszystkim długoterminowość, systematyczność oraz dyscyplinę. Najwięcej korzyści odnoszą ci, którzy:

• są w stanie regularnie oszczędzać większe kwoty – zbliżając się do limitu,
• planują zostawić środki na IKE aż do 60. roku życia,
• chcą uniknąć podatku od zysków kapitałowych,
• nie potrzebują w najbliższym czasie dostępu do tych pieniędzy,
• traktują IKE jako uzupełnienie ZUS, IKZE, PPK lub inwestycji prywatnych.

Kiedy lepiej unikać IKE?

To rozwiązanie może nie być optymalne w kilku przypadkach. Jest kilka wad, o których należy wspomnieć. Przede wszystkim:

• środki mogą być potrzebne wcześniej – każda wypłata przed osiągnięciem wymaganego wieku oznacza automatyczne naliczenie 19% podatku,
• planowane są nieregularne lub niskie wpłaty – efektywność podatkowa będzie wtedy ograniczona,
• wybrane instytucje pobierają wysokie opłaty za zarządzanie, co potrafi „zjadać” część zysków,
• oszczędzający już korzysta z ulgi podatkowej w IKZE i nie posiada nadwyżek finansowych, by inwestować również w IKE,
• profil ryzyka nie pozwala na długoterminowe inwestycje – np. z powodu niestabilnej sytuacji życiowej lub zawodowej.

Warto też pamiętać, że na IKE nie ma możliwości odliczenia wpłat od podatku dochodowego , co oznacza, że w przeciwieństwie do IKZE nie przynosi ono bieżącej ulgi podatkowej. Cała korzyść polega na braku podatku przy wypłacie – ale tylko wtedy, gdy konto zostanie utrzymane do końca.

Czy na IKE można stracić i jakie ryzyko ponosisz

Na IKE można zarówno zyskać, jak i stracić. To nie jest rachunek oszczędnościowy z gwarantowanym oprocentowaniem – to narzędzie inwestycyjne , a jego wynik zależy od tego, w co trafiają wpłacane środki.

Jakie są możliwe scenariusze i ryzyka?

1. IKE obligacje skarbowe – relatywnie najbezpieczniejsza forma. Obligacje detaliczne indeksowane inflacją (np. EDO10) oferują ochronę realnej wartości kapitału i przewidywalny zysk. Tutaj ryzyko straty praktycznie nie występuje , o ile środki nie zostaną wypłacone przed czasem (co powoduje utratę części odsetek).
2. IKE w funduszach inwestycyjnych – ryzyko zależy od strategii. Fundusze akcyjne lub mieszane mogą przynieść wysoką stopę zwrotu, ale też stratę – zwłaszcza w krótkim okresie.
3. IKE w domu maklerskim – najwyższy poziom ryzyka, ale też potencjalnie najwyższe zyski. Inwestor samodzielnie zarządza portfelem, może inwestować w akcje, ETF-y, obligacje czy REIT-y. Przy braku wiedzy – ryzyko straty znacząco rośnie.

Przykład 1 – strata przy spadku rynku

Załóżmy, że inwestor wpłacił na IKE w 2021 roku kwotę 60 000 zł i ulokował ją w funduszu akcji polskich (np. indeks WIG). Przez kolejne dwa lata, w wyniku bessy i zawirowań na rynku, wartość portfela spadła o 18%. W 2023 roku konto IKE było warte już tylko 49 200 zł.

Strata wyniosła 10 800 zł, czyli -18%.

Gdyby inwestor wypłacił środki na tym etapie – dodatkowo musiałby zapłacić 19% podatku Belki od ewentualnych wcześniejszych zysków , np. z roku 2021, jeśli były kapitalizowane.

Przykład 2 – zysk przy długim horyzoncie

Ten sam inwestor decyduje się nie wypłacać pieniędzy i kontynuuje inwestowanie przez 10 lat. Średnioroczna stopa zwrotu funduszu akcyjnego wynosi 6,5%. Po dekadzie:

• wartość konta wzrasta do ~112 000 zł ,
• suma wpłat: 100 000 zł,
• zysk kapitałowy: 12 000 zł,
• podatek Belki: 0 zł (jeśli spełniono warunki wypłaty z IKE).

Efektywny zysk netto: +12%. Przy inwestycji poza IKE, podatek Belki zredukowałby ten zysk do 9 720 zł netto (czyli o 2 280 zł mniej).

Przykład 3 – fundusze obligacji korporacyjnych

Inwestycja 50 000 zł w fundusz dłużny z ekspozycją na obligacje firm, który w okresie 2 lat przynosi stratę -5% (np. z powodu upadłości kilku emitentów i spadku cen obligacji).

Wartość konta spada do 47 500 zł.

Strata: -2 500 zł

W tym przypadku, mimo że fundusz jest teoretycznie „obligacyjny”, ryzyko kredytowe firm było zbyt wysokie, co przełożyło się na realny ujemny wynik.

Co ogranicza ryzyko?

• inwestowanie w IKE obligacje detaliczne ,
• wybór funduszy z konserwatywną strategią ,
• dywersyfikacja portfela ,
• długi horyzont czasowy – minimum 10-15 lat,
• trzymanie się strategii i unikanie emocjonalnych decyzji.

Czy rząd może zabrać pieniądze z IKE i jak są chronione Twoje środki

Pieniądze zgromadzone na IKE są Twoją własnością i nie mogą zostać przejęte przez państwo. W przeciwieństwie do składek na ZUS, środki na Indywidualnym Koncie Emerytalnym nie trafiają do budżetu ani żadnego funduszu publicznego. Są inwestowane i przechowywane przez instytucje prywatne – banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, domy maklerskie lub dobrowolne fundusze emerytalne – na wyodrębnionych rachunkach , zgodnie z przepisami sektorowymi oraz ustawą o IKE.

Obawy, że rząd może zabrać pieniądze z IKE , pojawiły się po wydarzeniach związanych z reformą OFE. W 2021 roku zaproponowano przekazanie środków z OFE do IKE lub ZUS-u z potrąceniem 15% tzw. opłaty przekształceniowej. Choć projekt ten nie został uchwalony, wywołał trwały niepokój wśród oszczędzających. Jednak należy wyraźnie odróżnić sytuację OFE od IKE – środki w OFE były środkami publicznymi, zarządzanymi przez fundusze w imieniu ZUS. Natomiast IKE jest narzędziem czysto prywatnym , całkowicie odseparowanym od systemu powszechnego.

Co ważne – IKE nie wchodzi do masy upadłościowej państwa. W razie upadłości instytucji finansowej prowadzącej konto, środki mogą zostać przeniesione do innego podmiotu lub wypłacone oszczędzającemu.

Jak sprawdzić, czy masz IKE i gdzie znajduje się Twoje konto

Aby sprawdzić, czy masz IKE i gdzie znajduje się Twoje konto , można skorzystać z trzech skutecznych sposobów:

1. Centralna Informacja Emerytalna (CIE) – po zalogowaniu przez profil zaufany lub bankowość elektroniczną można sprawdzić, czy i gdzie prowadzone jest konto IKE. System CIE agreguje dane z instytucji finansowych i działa ogólnopolsko.
2. Kontakt z instytucjami finansowymi – jeśli istnieje podejrzenie, że IKE zostało założone np. przy okazji promocji bankowej, warto zadzwonić lub napisać do banku, TFI, domu maklerskiego lub ubezpieczyciela, podając numer PESEL.
3. Sprawdzenie dokumentów lub historii przelewów – potwierdzenie założenia IKE może znajdować się w archiwalnych umowach, raportach rocznych lub historii transakcji (rachunki IKE są zwykle oznaczone w bankowości jako emerytalne).

Jak wypłacić pieniądze z IKE bez podatku i kiedy jest to możliwe

Wypłata środków z IKE bez podatku Belki (19%) możliwa jest tylko wtedy, gdy spełnione zostaną dwa warunki określone w ustawie:

1. ukończony wiek 60 lat ,
2. lub 55 lat i nabyte uprawnienia emerytalne (np. wcześniejsza emerytura),
3. dokonywanie wpłat przez co najmniej 5 lat kalendarzowych
4. lub ponad połowę wartości wszystkich wpłat musi być wniesiona nie później niż 5 lat przed wypłatą.

Nie trzeba wypłacać wszystkiego naraz – środki można odbierać jednorazowo albo w ratach. Obie formy są traktowane tak samo pod względem podatkowym, o ile spełnione są powyższe warunki.

Warto zaznaczyć, że wypłata środków przed osiągnięciem ustawowego wieku lub bez spełnienia warunku okresu wpłat oznacza, że urząd skarbowy naliczy podatek od zysków kapitałowych – dokładnie tak, jak w przypadku standardowych inwestycji.

ILE można zarobić na IKE i co wpływa na zyskowność konta

Zyski z IKE zależą w 100% od tego, w co zostaną zainwestowane środki. Konto samo w sobie nie gwarantuje żadnej stopy zwrotu – jest to jedynie „ramka podatkowa”, w której można ulokować kapitał w różne instrumenty finansowe.

Na zyskowność IKE wpływają:

• rodzaj aktywów – obligacje skarbowe, akcje, fundusze, lokaty, ETF-y,
• długość okresu inwestycji – im dłużej, tym większy efekt procentu składanego,
• regularność i wysokość wpłat ,
• opłaty za zarządzanie ,
• strategia inwestycyjna i profil ryzyka.

Przykład:

Przy regularnych wpłatach po 20 000 zł rocznie przez 15 lat i założeniu średniorocznej stopy zwrotu 5% , wartość konta może wyglądać następująco:

• Suma wpłat : 300 000 zł
• Zysk kapitałowy : ~165 000 zł
• Wartość końcowa konta : ~465 000 zł
• Podatek Belki: 0 zł (jeśli wypłata zgodna z ustawą)
• Efektywny zysk netto : ~165 000 zł

Dla porównania – gdyby taka sama inwestycja była realizowana poza IKE, podatek Belki zredukowałby zysk o około 31 350 zł (czyli 19% z 165 000 zł). To właśnie ten efekt podatkowy stanowi największą przewagę konta IKE.

Ile kosztuje prowadzenie konta IKE i jakie są ukryte opłaty

Koszt prowadzenia konta IKE zależy całkowicie od tego, z jaką instytucją została zawarta umowa i w jakiej formie inwestowane są środki. Samo założenie konta zwykle jest bezpłatne, ale większość instytucji pobiera opłaty za zarządzanie, obsługę, transfery lub wypłaty , które – jeśli nie są odpowiednio monitorowane – mogą znacząco obniżyć efektywny zysk.

W praktyce można wyróżnić kilka rodzajów kosztów:

1. Opłata za prowadzenie konta IKE – najczęściej w formie stałej rocznej opłaty (np. 50–150 zł) lub procentu od wartości aktywów (0,5–2% rocznie). W funduszach inwestycyjnych ta opłata często ukryta jest w wartości jednostki uczestnictwa.
2. Opłaty za zarządzanie aktywami – pobierane przez TFI, ubezpieczycieli czy domy maklerskie. Dla funduszy akcyjnych może wynosić nawet 3–4% rocznie, dla funduszy obligacyjnych – 1–1,5%.
3. Prowizje transakcyjne – występują głównie w IKE maklerskim, gdzie opłata naliczana jest za każdą kupno/sprzedaż papierów wartościowych. Może to być np. 0,19% od wartości zlecenia lub minimum 5 zł.
4. Opłata za wypłatę transferową – przeniesienie IKE do innej instytucji często wiąże się z prowizją, np. 100–250 zł, jeśli nastąpiło w ciągu 12 miesięcy od otwarcia konta. Po tym czasie wiele instytucji znosi opłatę lub znacząco ją redukuje.
5. Opłata likwidacyjna lub za wcześniejsze zakończenie umowy – szczególnie w polisach z funduszem kapitałowym. W pierwszych latach trwania umowy mogą wynosić nawet 5–10% wartości rachunku.
6. Opłaty za sukces (success fee) – w niektórych modelach opłat (np. wealth management) instytucje pobierają dodatkową prowizję, jeśli osiągną zysk powyżej określonego progu.

Czy można mieć IKE i IKZE jednocześnie i jak to działa

Tak – można jednocześnie posiadać zarówno IKE, jak i IKZE. Ustawa nie tylko tego nie zabrania, ale wręcz pozwala w pełni wykorzystywać oba limity roczne – oddzielnie dla każdego z kont. To jeden z najbardziej efektywnych sposobów budowania kapitału emerytalnego w Polsce, ponieważ pozwala korzystać jednocześnie z dwóch różnych mechanizmów zachęt podatkowych.

IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) pozwala na zwolnienie z podatku Belki przy wypłacie po 60. roku życia (lub 55 z uprawnieniami emerytalnymi), ale nie daje ulgi w PIT w trakcie oszczędzania. W 2025 roku limit wpłat wynosi 26 019 zł.

IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) daje natomiast natychmiastową ulgę podatkową – wpłaty odliczane są od dochodu w rocznym PIT. W zamian, wypłata po 65. roku życia jest objęta zryczałtowanym podatkiem dochodowym 10%. Limit wpłat na IKZE w 2025 roku wynosi:

• 9 466,20 zł dla osób fizycznych,
• 14 199,30 zł dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Posiadanie obu kont równocześnie oznacza możliwość:

• zmniejszenia rocznego podatku dochodowego dzięki IKZE ,
• budowania nieopodatkowanego kapitału w długim terminie przez IKE ,
• dziedziczenia środków bez PIT (IKE) lub ze zryczałtowanym podatkiem (IKZE) ,
• pełnej elastyczności w zakresie wypłat – IKE można wypłacić wcześniej (z podatkiem), IKZE nieco mniej elastyczne.

Dla wielu osób optymalnym scenariuszem jest: najpierw maksymalizacja limitu IKZE, by skorzystać z ulgi w PIT , a potem inwestowanie nadwyżki w IKE – dla długoterminowego efektu podatkowego.

IKE, IKZE, ZUS, OFE czy PPK – jak wybrać najlepsze narzędzie do emerytury

Wybór najlepszego narzędzia do oszczędzania na emeryturę nie powinien być przypadkowy. W polskim systemie funkcjonuje kilka mechanizmów – ZUS , OFE , PPK , IKE i IKZE – z których każdy działa inaczej, opiera się na odmiennych zasadach własności, opodatkowania i dostępności środków. Kluczem do skutecznego planowania przyszłości jest zrozumienie, jak te narzędzia się różnią i które najlepiej odpowiadają na indywidualne potrzeby finansowe.

ZUS – obowiązkowy, ale niewystarczający

Zakład Ubezpieczeń Społecznych to filar powszechny i przymusowy, którego nie można uniknąć, pracując legalnie. Składki z ZUS nie są inwestowane, tylko od razu przeznaczane na wypłaty obecnych emerytów – to system repartycyjny, nie kapitałowy. W zamian otrzymuje się gwarancję świadczenia emerytalnego, ale jego wysokość w przyszłości zależy od liczby lat pracy, wysokości zarobków i demografii.

ZUS nie pozwala na dziedziczenie środków i nie daje wpływu na ich pomnażanie. Jest jednak filarem obowiązkowym, więc trzeba go traktować jako fundament zabezpieczenia, ale nie jako jedyne źródło dochodu na emeryturze.

OFE – mechanizm wygaszony

Otwarty Fundusz Emerytalny był kiedyś elementem II filaru, ale jego znaczenie jest dziś marginalne. Składki nie są już przekazywane do OFE, a przyszłość tych środków pozostaje niepewna – pojawiały się plany ich transferu do ZUS lub IKE. Nie ma możliwości samodzielnego inwestowania przez OFE , a oszczędzający nie mogą zwiększać środków w tym systemie. OFE jest więc obecnie zamrożonym rejestrem środków, nieaktywnym narzędziem inwestycyjnym.

PPK – dodatkowe oszczędzanie z pracodawcą i państwem

Pracownicze Plany Kapitałowe to narzędzie, w którym na konto pracownika trafiają wpłaty:

• 2% pensji brutto – od pracownika,
• minimum 1,5% – od pracodawcy,
• dodatkowo dopłaty od państwa (250 zł powitalne + 240 zł rocznie).

PPK działa dobrze dla osób zatrudnionych na etat, które chcą oszczędzać w sposób pasywny. Wadą PPK jest ograniczony wpływ na sposób inwestowania środków oraz utrata części dopłat i zysków przy wcześniejszej wypłacie. PPK to dobre uzupełnienie , ale nie stanowi indywidualnej, w pełni prywatnej formy budowania kapitału.

IKZE – ulga w PIT i kapitał na przyszłość

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego pozwala odliczyć wpłaty od dochodu w PIT, co oznacza natychmiastową korzyść podatkową. Limit wpłat na IKZE w 2025 roku wynosi:

• 9 466,20 zł – dla osób fizycznych,
• 14 199,30 zł – dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Przy wypłacie po 65. roku życia, zgromadzone środki są opodatkowane zryczałtowanym podatkiem 10% – niezależnie od wielkości zysków. IKZE jest więc szczególnie atrakcyjne dla osób z wyższymi dochodami, które chcą legalnie obniżyć roczny podatek i jednocześnie budować kapitał na emeryturę.

IKE – brak podatku Belki i pełna elastyczność

Indywidualne Konto Emerytalne to rozwiązanie dla inwestorów długoterminowych. Wpłaty nie są odliczane od dochodu, ale zyski wypłacane po 60. roku życia (lub 55 z uprawnieniami emerytalnymi) są całkowicie zwolnione z podatku Belki – pod warunkiem spełnienia wymogów ustawowych (m.in. 5 lat oszczędzania).

Limit wpłat na IKE w 2025 roku wynosi 26 019 zł. Środki można inwestować w fundusze, obligacje, ETF-y, lokaty, a nawet akcje – w zależności od wybranej instytucji. IKE daje pełną kontrolę nad pieniędzmi i możliwość dziedziczenia, co czyni je najbliższym odpowiednikiem prywatnego portfela inwestycyjnego z ulgą podatkową.

Najlepszym rozwiązaniem dla osób samodzielnie budujących prywatną emeryturę jest połączenie IKE i IKZE. Dzięki temu można jednocześnie:

• obniżyć roczny podatek (IKZE),
• budować kapitał zwolniony z podatku Belki (IKE),
• utrzymać elastyczność i pełną prywatność środków,
• dziedziczyć zgromadzony majątek bez podatku spadkowego.

PPK warto traktować jako bonus od pracodawcy, a ZUS jako punkt wyjścia. OFE nie daje dziś realnych możliwości działania. Ostateczny wybór powinien zależeć od tego, czy celem jest natychmiastowa korzyść podatkowa, stabilność, czy maksymalizacja zysków w długim terminie.