Cewnikowanie pęcherza moczowego to procedura mająca na celu głównie umożliwienie odpływu moczu. W najpowszechniej stosowanej wersji, cewnik składa się z elastycznej, podwójnej rurki, z jednej strony zakończonej balonikiem a z drugiej zbiornikiem. Dzięki zastosowaniu żelu do cewnikowania, możliwe jest umieszczenie rurki w pęcherzu, przez cewkę moczową. Wewnętrznym kanałem odprowadzany jest znajdujący się w nim mocz, natomiast zewnętrznym wprowadza się niewielką ilość płynu do balonika, który uniemożliwia samoistne wysunięcie się cewnika z pęcherza.
Jakie są wskazania do przeprowadzenia cewnikowania? Kiedy jest to sytuacja jednorazowa, a kiedy cennik musi się znajdować w pęcherzu przez dłuższy czas?
Najczęstsze przyczyny założenia cewnika do pęcherza
Podstawową przyczyną wprowadzenia cewnika do pęcherza jest zastój moczu. Sytuacja ta może prowadzić do licznych niebezpiecznych powikłań, łącznie ze stanami zagrażającymi życiu (np. bakteryjne zakażenia pęcherza, cofanie się moczu do moczowodów, pęknięcie pęcherza). Niemożność samodzielnego oddawania moczu może pojawić się zarówno w przebiegu chorób przewlekłych, jak też na skutek urazów lub powstania tymczasowych blokad.
Cewnikowanie można również przeprowadzać w celach diagnostycznych i leczniczych. Dzięki zbieraniu moczu w worku możliwa jest ocena jego właściwości fizycznych i chemicznych – m.in. ilości, obecności bakterii, krwi czy ciał ketonowych. Za pomocą cewnika można również podawać do pęcherza płyny, niezbędne do wykonania badań obrazowych (kontrast przy cystografii, sól fizjologiczna przy badaniu urodynamicznym), jak również leki (np. kwas hialuronowy czy chemioterapeutyki w leczeniu nowotworów).
Niezależnie od przyczyny wykonania cewnikowania, niezbędne jest zadbanie o komfort i bezpieczeństwo pacjenta. Hurtownia medyczna Mercant.pl oferuje wysokiej jakości sprzęt i środki do cewnikowania, w tym cewniki Foleya, cewniki silikonowe, cewniki zewnętrzne, worki na mocz oraz żele znieczulające.
Jednorazowe cewnikowanie - wskazania
Często cewnikowanie jest procedurą jednorazową. Dzieje się tak, gdy założenie cewnika niezbędne jest do przeprowadzania badań diagnostycznych lub podania leku, a także w niektórych sytuacjach wymagających tymczasowego wsparcia przy oddawaniu moczu.
Jednorazowe cewnikowanie jest powszechne w przebiegu porodu naturalnego, gdy płód blokuje cewkę moczową. Krótkotrwale cewnika mogą potrzebować również osoby cierpiące z powodu kamicy nerkowej, przerostu gruczołu krokowego, po operacjach w obrębie układu moczowo-płciowego, chorzy utrzymywani w stanie śpiączki farmakologicznej czy pacjenci z urazami w okolicy krocza, podbrzusza i miednicy.
Cewnikowanie długotrwałe – kogo dotyczy?
Długotrwałe cewnikowanie wiąże się z podwyższonym ryzykiem występowania infekcji bakteryjnych i urazów mechanicznych, dlatego stosuje się je wyłącznie w sytuacji faktycznej konieczności. Stanowi ono ulgę dla chorych cierpiących z powodu pęcherza neurogennego (czyli zaburzeń w gromadzeniu i oddawaniu moczu o charakterze neurologicznym) i trawle unieruchomionych (np. osoby w śpiączce, podopieczni hospicjów w stanie wegetatywnym). Dłuższe stosowanie cewnika jest również wymagane w trakcie trwania niektórych terapii (np. leczenie chorób nowotworowych), w trakcie rekonwalescencji po poważniejszych operacjach, jak również w przypadku osób sparaliżowanych.
Nie tylko przez cewkę moczową – jak jeszcze można wprowadzić cewnik?
Najczęściej cewnik wprowadza się do pęcherza przez cewkę moczową. Istnieją jednak sytuacje, gdy takie rozwiązanie jest niemożliwe lub nie powoduje ono pełnego rozwiązania problemu.
Cewnik może być założony z pominięciem cewki moczowej, bezpośrednio do pęcherza, przez powłoki brzuszne. Jest to niezbędne np. wówczas, gdy na skutek urazu cewka moczowa uległa uszkodzeniu. Jeśli mocz zatrzymuje się już w nerkach lub w moczowodach, cewnik należy wprowadzić w miejscu umożliwiającym ominięcie przeszkody. Wówczas trzeba wsunąć rurkę aż do moczowodu lub też wykonać wkłucie przez skórę, bezpośrednio do nerki.
Dla mężczyzn cierpiących z powodu poważnego nietrzymania moczu, stworzono nieinwazyjny cewnik zewnętrzny, czyli zakładany na prącie. Może on być stosowany wyłącznie wówczas, gdy nie występuje problem zalegania moczu.
Istnieje wiele medycznych wskazań do przeprowadzenia cewnikowania. Rodzaj użytego cewnika oraz czas jego pozostawania w drogach moczowych zależy od stanu chorego i od roli, jaką cewnik ma w danym przypadku spełniać. Dla cewnikowanych chorych oraz ich opiekunów szczególnie ważna jest dbałość o higienę, zmniejszająca ryzyko rozwoju zakażeń bakteryjnych.
