Ustawodawca przewiduje funkcjonowanie kilku rodzajów ustrojów majątkowych, które mogą obowiązywać w małżeństwie. Jednym z nich jest tzw. rozdzielność, popularnie określana mianem intercyzy. Jak skutecznie zrobić rozdzielność majątkową i jakie są jej skutki dla małżonków?
Ustawowy ustrój wspólności majątkowej
Zawarcie małżeństwa w oparciu o polskie przepisy powoduje powstanie ustawowego ustroju wspólności majątkowej z mocy samego prawa. Skutkiem tego jest powstanie tzw. majątku wspólnego, do którego prawa ma zarówno mąż, jak i żona. „Do majątku wspólnego należą w szczególności:
- pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
- dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków
- środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
- kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, w ramach konta ubezpieczonego.”
Nie każdy z małżonków chce, aby doszło do powstania ustawowej wspólności majątkowej. Ustawodawca wiedział, że taka sytuacja może mieć miejsce i zaproponował ustanowienie rozdzielności majątkowej w każdym związku. W zdecydowanej większości przypadków powstaje ona na zgodny wniosek stron.
Ustanowienie rozdzielności majątkowej
Rozdzielność majątkowa powoduje, że w danym związku istnieją dwa osobne (odrębne) majątki – majątek żony oraz majątek męża. Każda ze stron ma pełne i wyłączne prawo do swojej części majątku i nie musi dzielić się nim z drugim partnerem.
Intercyza może powstać zarówno przed zawarciem związku małżeńskiego, jak i po ślubie. Czas nie gra tutaj decydującej roli, ponieważ rozdzielność majątkowa może pojawić się nawet wiele lat po zalegalizowaniu związku w urzędzie stanu cywilnego.
Ustanowienie rozdzielności majątkowej może powstać na kilka różnych sposób:
- poprzez zawarcie umowy w formie aktu notarialnego – ta opcja wymaga jednak pełnej zgody obojga małżonków,
- poprzez złożenie pozwu o ustanowienie rozdzielności majątkowej przez jednego z małżonków – ta możliwość pojawia się, gdy tylko jeden z małżonków chce ustanowienia rozdzielności, drugi zaś sprzeciwia się takiemu rozwiązaniu, zaś z obiektywnych przyczyn rozdzielność jest konieczna,
- z mocy samego prawa – np. wskutek orzeczenia separacji sądowej, ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków albo ogłoszenia jego upadłości.
Notarialna rozdzielność majątkowa
Stosunkowo najszybszym sposobem na ustanowienie rozdzielności majątkowej jest wizyta w kancelarii notarialnej. Małżonkowie muszą podjąć w tym zakresie w pełni zgodną decyzję, ponieważ w przeciwnym wypadku notariusz odmówi dokonania zamierzonej czynności. Rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i po nim. W tym drugim przypadku będzie ona jednak droższa, ponieważ umowa będzie odnosiła się do kwestii podziału dotychczas zebranego majątku wspólnego stron.
Jeśli rozdzielność ma być ustanowiona przed ślubem przyszli małżonkowie muszą przynieść do kancelarii wyłącznie własne dokumenty tożsamości (dowody osobiste lub paszport). Jeśli jednak rozdzielność ustanawiana jest po ślubie, konieczne staje się przedłożenie dokumentów świadczących o własności poszczególnych składników majątku wspólnego (np. umów sprzedaży, aktów własności, darowizn itd.)
Sądowa rozdzielność majątkowa
Ustanowienie rozdzielności majątkowej może być konieczne ze względu na zabezpieczenie interesów finansowych rodziny. Będzie tak przede wszystkim wtedy, gdy jeden z małżonków traci pieniądze wskutek swojego nieodpowiedzialnego zachowania – np. przeznacza wspólne środki na alkohol, hazard, narkotyki lub trwoni je w inny sposób. Jeśli mąż lub żona nie jest w stanie doprowadzić do ustanowienia rozdzielności notarialnej, jedynym możliwym rozwiązaniem jest złożenie pozwu do odpowiedniego sądu.
Ta opcja rozdzielności majątkowej jest możliwa tylko z ważnych powodów. Strona, która zainicjuje postępowanie musi uzasadnić swoje stanowisko w pozwie i wykazać, że rozdzielność w danym małżeństwie jest bezwzględnie konieczna oraz że mąż lub żona nie chcą wyrazić zgody na jej ustanowienie. Właściwym do ustanowienia rozdzielności majątkowej jest sąd rejonowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne zamieszkanie, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze stale przebywa. Jeśli nie można na tej podstawie określić sądu rejonowego, właściwym będzie sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej. Gdy mimo wszystko nie uda się określić sądu, w ostateczności pozew należy wnieść do sądu miejsca zamieszkania powoda. Wraz ze wniesieniem pozwu do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej należy uiścić opłatę sądową w wysokości 200 zł.
Rozdzielność majątkowa z mocy samego prawa
W pewnych okolicznościach rozdzielność majątkowa może powstać z mocy samego prawa, tzn. żadne z małżonków nie musi podejmować w tym zakresie jakichkolwiek czynności. „Zgodnie z treścią art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa, w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków. W razie uchylenia ubezwłasnowolnienia, a także umorzenia, ukończenia lub uchylenia postępowania upadłościowego, między małżonkami powstaje ustawowy ustrój majątkowy.” Orzeczenie separacji sądowej również powoduje powstanie omawianej rozdzielności – trwa ona przez cały czas separacji i może zostać zniesiona tylko przez sąd i to na zgodny wniosek stron.
Więcej informacji na temat prawa rodzinnego w tym rozwodów i rozdzielności majątkowej uzyskasz na stronie Rozwód Adwokat Rzeszów.
Kancelaria Rozwód Adwokat Rzeszów
ul. Hanasiewicza 10
35-103 Rzeszów
+48 17 200 03 20
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
